گروه نرم افزاری آسمان

یک تصویر، دو آینه








سهیلا صلاحی اصفهانی گاه تاریخ آنقدر تیره و پیچ در پیچ است که هر چه تلاش کنی جز سرگردانی هیچ نمی?یابی و گاه آنقدر
شفاف می?شود که تو شگفت?زده می?مانی از این همه زلالی، و می?بینی که چگونه بازتاب ناب?ترین حوادث روزگار،
تصویري یگانه است که در آن زمان و مکان درنوردیده شده و خوبان همه یک وجه گشته?اند و البته آن وجه ناظرترین و
نگران?ترین است بر منظر خدا؛ همچون زهراي محمد(ص) و مهدي زهرا(ع)؛ تو گویی دوئیت از میان ایشان برخاسته و این دو
بی?هیچ چون و چرایی یکدیگرند در حق طلبی. در نخستین محکمه?اي که پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) برپا می?گردد،
دادخواه فاطمه است و در واپسین محکمه نیز مهدي است که به دادخواهی قیام می?کند و هر دو حرکتشان را از مسجد آغاز
می?کنند. مسجد خانه خداست، محل تقدیس و کانون توحید، مسجد مرکز مذهب است، جایگاه تشریع است و مناسب?ترین
صفحه 42 از 57
پایگاه براي پس گرفتن همه آنچه که حقشان بوده است. زهرا(س) براي دادخواهی به مسجد می?رود و شکایت خود را در جمع
مسلمانان مطرح می?کند، مهدي(ع) نیز چنین می?کند. او نیز به مسجد می?رود و به سنت مادرش با مردم سخن می?گوید: مهدي
از گردنه [کوه] طوي با سیصد و سیزده مرد به عدد رزمندگان بدر فرود می?آید تا آنکه وارد مسجدالحرام می?شود و در مقام
ابراهیم چهار رکعت نماز می?گذارد و به حجرالاسود تکیه می?زند و پس از حمد و ثناي خدا و یاد و نام پیامبر(ص) و درود بر او
لب به سخن می?گشاید. 1 فاطمه (س) در معرفی خویش از پیامبر یاد می?کند و نسبت خود را ذکر می?نماید تا مسیر حق خواهی
براي همیشه روشن بماند: بدانید منم فاطمه دختر محمد(ص). آنچه اول می?گویم آخر هم همان را می?گویم و آنچه می?گویم
غلط نمی?گویم و آنچه اقدام می?کنم زیاده?روي نمی?کنم. 2 مهدي(ع) نیز به نسبت خود افتخار می?کند. او از اهل?بیت است
و چه تعریفی از خود گویاتر از آن که به پیامبراکرم(ص) اشارت شود. امام(ع) در معرفی خود می?گوید: اي مردم! من... فرزند
پیامبر خدا(ص) هستم. شما را دعوت می?کنم به آنچه پیامبر خدا دعوت فرمود. 3 رفتار فاطمه(ع) یاد پیامبر را زنده می?کند و
آنگاه که از سیاست?بازان سیاه دل، به ستوه می?آید حجابی به سر می?بندد و در میان گروهی از بانوان، خویشان و خدمتکاران به
راه می?افتد، آن روز دامنه?هاي چادرش به پایش می?پیچد اما آنقدر استوار قدم برمی?دارد که رفتارش از رفتار رسول خدا هیچ
کم ندارد. مهدي فاطمه نیز با یادگارهاي پیامبر می?آید: مهدي(ع) هنگام نماز عشاء ظهور می?کند در حالی که پرچم رسول?اللَّه
و پیراهن و شمشیر او را با خود دارد و داراي نشانه?ها و نور و بیان است. 4 و البته این دادخواهیها به سبب بدعتها و تحریفهاي وارد
در شریعت است که نه زهرا تاب آن را می?آورد و نه مهدي(ع). فاطمه جماعت را به آیین رسول?اللَّه(ص) فرا می?خواند و راه
رستگاري را در پیروي از قرآن معرفی می?کند و چنین می?گوید: آخر این قرآن است که فروزان?تر از خورشید می?درخشد
پس چیست که از حکمت و مصلحت کتاب اللَّه سر می?پیچید و به هوسها و شهرتها سر فرود می?آورید؟ بدانید که جز اسلام دین
دیگري در پیشگاه خداوند مقبول نیست. 5 مهدي(ع) نیز آن?گونه که از روایات برمی?آید مبلغ کتاب خدا و سنت پیامبر است: من
شما را به خدا و رسول و عمل به کتاب خدا و ترك باطل و احیاء سنت او دعوت می?کنم. اي مردم! هر که درباره کتاب خدا با من
به بحث و مناقشه بپردازد من آگاه?ترین مردم به کتاب خدا هستم. 6 فاطمه می?دانست که انحراف از سنت پیامبر اکرم(ص) راهی
به جز رسیدن به تیرگی و تباهی ندارد و آن کسی که به طعم محنت تن دهد به روزگاري می?رسد که جهان را از جور و ستم پر
می?بیند و می?گفت: به جان خودم سوگند، نطفه فساد بسته شده. باید انتظار کشید تا کی مرض فساد پیکر جامعه اسلامی را از
پاي درآورد. بشارت باد شما را بر شمشیرهاي کشیده و حمله?ها و تهاجمات پی در پی و به?هم ریخته شدن امور مسلمانان. پس
حسرت و اندوه بر شما! کارتان به کجا خواهد انجامید. 7 و جهانف لبریز از ظلم و جور و آشوب را تنهإ؛ مهدي(ع) است که به
عدالت فرا می?خواند. او نیز با شمشیر قیام می?کند و از شمشیر او براي ستمکاران خون و مرگ می?بارد و براي ضعیف شدگان
لطف و رحمت. شمشیر مهدي، شمشیر خداست که براي انتقام برخاسته است. فاطمه براي اعلام نارضایتی از حکومت غاصب،
همراهی با خلیفه را رد می?کند و مهدي نیز در حالی به پا خواهد خاست که پیمان هیچ گردنکشی بر گردن او نیست. و این?گونه
است که مهدي خود تجلی?اي دیگر از فاطمه می?شود. او همان را می?گوید که فاطمه گفت و همان حقی را می?طلبد که فاطمه
طلبید و آنگاه که اهل مکه را به یاري فرا می?خواند اشاره?اي به سرآغاز ظلم و ستم دارد و رحلت پیامبر اکرم(ص) را مبدأ آن
می?شمرد او می?گوید: از آن زمان که پیامبر ما به ملکوت اعلا پیوست تا امروز در حق ما ظلم شده بر ما ستمها رفت و حقوق
مسلم ما پایمال گردید اینک، از شما یاري می?خواهیم و شما ما را یاري نمایید. 8 سرانجام فریاد فاطمه به استحکام بنیادهاي شیعه
انجامید که هسته مرکزي حق?طلبی را در همه ادوار تاریخ می?ساخت و فریاد مهدي(ع) به ایجاد دولتی کریمه به نام دولت
مستضعفان صالح می?انجامد که امیر مؤمنان علی(ع) آن را چنین توصیف کرده است: بدي از بین می?رود و نیکی برقرار می?ماند
و زنا از بین می?رود و ربا محو می?شود. مردم به عبادات و شرع و دینداري و نماز جماعت روي می?کنند و عمرها طولانی
صفحه 43 از 57
می?گردد و امانتها ادا می?شود و درختان پربار می?شوند و برکتها چند برابر می?گردد و بدان نابود می?شوند و نیکان برقرار
. 3 . 2 . محمدتقی سجادي، فاطمه زهرا، ص 295 . می?مانند. 9 پی?نوشتها : 1 . محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 52 ، ص 307
. 6 . عصر ظهور، ص 319 . 5 . جواد فاضل، معصوم سوم، ص 118 . 4 . علی کورانی، عصر ظهور، ص 316 . بحارالانوار، ج 52 ، ص 306
9 . مصطفی دلشاد تهرانی، دولت مهدي سیرت مهدي، . 8 . عصر ظهور، ص 312 . 7 . فرهنگ سخنان حضرت فاطمه(س)، ص 113
. ص 22
معناي زهرا(س)
روایت مفصلی از امام صادق(ع) در شرح ولادت حضرت صدیقه(س) نقل شده که ضمن آن فرمودند: وقتی [مولود فرخنده خدیجه
به دنیا آمد و] فاطمه دیده به جهان گشود، نوري از او درخشید که تا درون خان ههاي مکه نفوذ کرد و در شرق و غرب زمین هیچ
جایی نماند مگر شعاع آن نور در آن تابید. ابن عماره از پدرش گزارش نموده که گفت: از امام صادق(ع) درباره حضرت
فاطمه(س) پرسیدم که چرا زهرا نامیده شد؟ فرمودند: زیرا هرگ اه در محرابش میایستاد، نور او براي آسمانیان چنان میدرخشید
که نور ستارگان براي اهل زمین. این فروغ جسم فاطمه(س) است که وقتی در محراب عبادت قرار میگرفت، روي تابناکش براي
فرشتگان و ملکوتیان بدانگونه جلوه و تلألؤ داشت که ستارگان در شب براي زمینیان شکوه و درخشش دارند. از این رو آن بانوي
مجللّه زهرا نامیده شد. ابو هشام گوید: از حضرت عسکري(ع) پرسیدم: چرا فاطمه(س) زهرا نام گرفت؟ امام فرمودند: چون رخسار
او در آغاز روز، مانند خورشید که از مشرق سر برآورد و طلوع کند براي امیر مؤمنان(ع) میدرخشید و در نیمروز بسان ماه تابان
جلوه گري مینمود و هنگام غروب آفتاب همچون ستارهاي روشن میتابید.
نگران درد و مرگ نباش!
علامه مجلسی رحمت?الله می?فرماید: یکی از اهالی کاشان به قصد تشرف به بیت?الله الحرام همراه گروهی از حاجیان، شهر و
دیار خود را ترك می?کند. وقتی کاروان وارد نجف اشرف می?شود، به بیماري شدیدي مبتلا می?گردد، طوري که هر دو پاي او
خشک شده و از حرکت باز می?ماند. همراهان او براي انجام مناسک حج چاره?اي جز ترك او نداشتند، به همین جهت، او را به
فرد صالحی که یکی از مدرسه?هاي اطراف حرم حجره داشت، می?سپارند و خود رهسپار می?شوند. صاحب حجره هر روز او را
در حجره تنها می?گذاشت، و در را قفل می?کرد و خود به خارج شهر براي گردش و کسب روزي می?رفت. روزي آن مرد
کاشانی به صاحب حجره می?گوید: من دیگر از تنها ماندن خسته شده?ام. از این?جا هم می?ترسم. امروز مرا به جایی ببر و رها
کن! و هر جا که خواستی برو! مرد کاشانی می?گوید: او حرف مرا پذیرفت و مرا به گورستان دارالسلام نجف برد، و در جایی که
منسوب به امام زمان (ع) و معروف به مقام قائم (ع) بود، نشاند، آنگاه پیراهن خود را در حوض شست و آن را بر روي درختی که
آن?جا قرار داشت، آویخت و خود به صحرا رفت. او رفت و من تنها ماندم؛ در حالی که با ناراحتی به سرانجام خود می?اندیشیدم.
در همین حال، جوان زیباي گندم?گونی را دیدم که وارد حیاط شد. به من سلام کرد و یک راست به محراب رفت و مشغول نماز
شد. آن?گونه زیبا به راز و نیاز پرداخت و چنان در خشوع و خضوع بود که تا آن زمان من کسی را چنین در نماز ندیده بودم.
وقتی نمازش تمام شد، نزد من آمد و احوالم را پرسید. گفتم: به مرضی مبتلا شده?ام که مرا سخت گرفتار نموده است. نه خدا
شفایم می?دهد که بهبودي یابم، و نه جانم را می?ستاند که آسوده شوم. فرمود: نگران نباش! به زودي خداوند هر دوي آنها را به
تو عطا خواهد نمود. این را گفت و رفت. وقتی از حیاط خارج شد، دیدم پیراهنی را که صاحب حجره روي درخت پهن کرده بود،
روي زمین افتاده است. آن را برداشتم و شستم و دوباره روي درخت آویزان نمودم. ناگاه به خود آمدم. آري من که نمی?توانستم
صفحه 44 از 57
حتی از جایم حرکت کنم، اکنون هیچ?گونه اثري از آن بیماري سخت در من دیده نمی?شد. یقین کردم که او همان قائم آل
محمد (ع) است. با عجله به دنبال او خارج شدم و تمام اطراف را گشتم. اما کسی را ندیدم. از این?که دیر متوجه شده بودم، بسیار
پشیمان بودم. وقتی صاحب حجره بازگشت و مرا صحیح و سالم دید، با تعجب پرسید: چه شده است؟ من تمام ماجرا را براي او
تعریف کردم، او نیز مانند من، از این?که به شرف ملاقات او نایل نشده بود، حسرت می?خورد. اما با این حال خوشحال و شاد با
هم به حجره بازگشتیم. شاهدان می?گفتند: او تا موقعی که دوستانش از حج بازگشتند، سالم بود، وقتی آنها آمدند پس از مدتی
مریض شد و مفرد، در همان حیاط دفن شد. بدین?ترتیب به هر دوي آنچه که از حضرت (ع) می?خواست، نایل شد. 1 پی?نوشت
.177- 1 . بحارالانوار، ج 52 ، ص 176 :
جهانی شدن موعود اسلامی
مرتضی شیرودي اشاره : جهانی?سازي ریشه در غرب دارد، و در غرب متولد شده و بارور گردیده است. اصول و مبانی فکري و
فلسفی آن دقیقاً همان اصول و مبانی تفکر غرب است. اندیشمندان متعددي نیز بر ارتباط مستقیم بین جهانی?سازي و غرب و پروژه
بودن آن تأکید دارند. در رأس پروژه جهانی سازي آمریکاست، اما آمریکا به دلایل مختلفی از صلاحیت رهبري جهانی?سازي
برخوردار نیست، پس چه چیزي از این توانایی برخوردار است؟! پاسخ این سؤال اسلام است. اما آیا جهانی?سازي اسلام براساس
تعالیم دینی قابل اثبات است؟ این جهانی?سازي بر چه اصولی استوار و ویژگیها و ابزارهاي آن کدام است؟ 1 در مقاله حاضر تلاش
شده که به این پرسشها پاسخ داده شود. جهانی شدن در قرآن و حدیث اسلام جهانی تولد یافت، مسلمانان براي جهانی کردن اسلام
بسیار کوشیدند، شیعیان هم دل به حکومت جهانی حجۀ بن الحسن(ع) سپرده?اند. آیات و روایات اسلامی نیز، روند جهانی شدن
اسلام را مورد تأیید و تأکید قرار داده?اند. 2 از میان آیات و روایات فراوانی که دلالت برجهانی شدن اسلام می?کند، موارد زیر
تنوع و کاربرد بیشتري دارد. الف) قرآن: آیات زیر در قرآن به مسئله جهانی شدن اسلام اشاره دارند: 1. ونرید أن نمنّ علی الذین
استضعفوا فی?الأرض و نجعلهم أئمّۀ و نجعلهم الوارثین و نمکّن لهم فی الأرض و نري فرعون و هامان و جنودهما منهم ما کانوا
یحذرون. 3 ما می?خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روي زمین قرار دهیم و حکومت?شان را در
زمین پابرجا سازیم؛ و به فرعون و هامان و لشگریانشان، آنچه را از آنها (بنی?اسرائیل) بیم داشتند، نشان دهیم! 4 این دو آیه، گرچه
به قصه حضرت موسی(ع)، فرعون و بنی?اسرائیل مربوط است، ولی محتوا و مفهوم آیات، تنها به آن برنمی?گردد. آن چه در آن
دوره اتفاق افتاد، جلوه?اي از اراده خداوند براي حاکمیت بخشیدن مستضعفان بر مستکبران بود، در حالی که اراده خدا در این
باره، به طور کامل تحقق نیافته است. پس روزي می?رسد که خداوند حاکمیت خویش را بر زمین از طریق سپردن آن به دست
2. قال ربّ فأنظرنی إلی یوم یبعثون قال فانّک من المنظرین إلی یوم الوقت المعلوم. 6 [شیطان] گفت: عباد صالح تحقق می?بخشد. 5
پروردگارا! مرا تا روز رستاخیز مهلت ده [و زنده نگهدار؛ خداوند] فرمود: تو از مهلت یافتگانی! [اما نه تا روز رستاخیز، بلکه] تا
وقت معینی. بر پایه این آیه، روزي می?رسد که شیطان دیگر بر انسان حاکمیت ندارد. در واقع خداوند سبحان با مهلت درخواستی
ابلیس تا روز قیامت، موافقت نکرد و تا زمان معینی (تا قبل از برپایی قیامت) به او مهلت داد. با پایان یافتن حاکمیت شیطان بر
3. هو الذي انسان، جهانی شدن اسلام از سوي بنده صالح خداوند تبارك و تعالی یعنی حجۀ بن الحسن(ع) آغاز می?گردد. 7
أرسل رسوله بالهدي و دین الحق لیظهره علی الدین کلّه و لوکره المشرکون. 8 او کسی است که رسولش را با هدایت و آیین حق
فرستاد؛ تا آن را بر همه آیینها غالب گرداند، هر چند مشرکان کراهت داشته باشند. امام صادق(ع) در تفسیر این آیه فرمود: سوگند
وقتی با اراده « : امام فرمود »؟ فدایت شوم پس چه زمانی تحقق می?یابد « : به خدا، هنوز تفسیر این آیه تحقق نیافته است. راوي پرسید
9 بنابراین، جهانی شدن اسلام و تشکیل حکومت واحد جهانی امام زمان(عج) با به کارگیري علوم و فنون نوین .» خدا، قائم قیام کند
صفحه 45 از 57
به انجام می?رسد و تداوم آن با تدبیر، تدبر، دانش و بینش میسر می?شود. 4. ولقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر أنّ الأرض یرثها
جنبه » یرثها « ! عبادي الصالحون. 10 در زبور بعد از ذکر (تورات) نوشتیم که بندگان شایسته?ام وارث [حکومت] زمین خواهند شد
جهان شمولی دارد، یعنی همه حاکمان زمین، از عباد صالحین خواهند شد. این مطلب در مزامیر داوود، مزمور 37 به این صورت
آمده است: حلیمان وارث زمین خواهند شد. زبور در این جا، نه زبور داوود، بلکه به اعتقاد مرحوم طبرسی، مراد مطلق کتاب
آسمانی است. از این رو، برخی از مفسران، آیه فوق را این گونه ترجمه می?کنند: علاوه بر قرآن در زبور هم گفتیم: بندگان
5. وعد اللَّه الذین امنوا منکم و عملوا الصالحات لیستخلفنّهم فی الأرض کما شایسته?ام وارث [حکومت] زمین خواهند شد! 11
استخلف الذین من قبلهم و لیمکّننّ لهم دینهم الذي ارتضی لهم و لیبدّلنّهم من بعد خوفهم أمناً یعبدوننی لایشرکون بی شیئاً و من
کفر بعد ذلک فأولئک هم الفاسقون. 12 خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهاي شایسته انجام داده?اند، وعده
می?دهد که قطعاً آنان را حکمران روي زمین خواهد کرد - همان?گونه که به پیشینیان آنها خلافت روي زمین را بخشید - و دین
و آیینی را که براي آنان پسندیده، پا بر جا و ریشه?دار خواهد ساخت؛ و ترس?شان را به امنیت و آرامش مبدل می?کند، آن چنان
که تنها مرا می?پرستند و چیزي را شریک من نخواهند ساخت، و کسانی که پس از آن کافر شوند فاسقند. در واقع آیه مذکور بر
این مسئله دلالت دارد که خداوند، جهان را با خاندان رسالت و امامت شروع کرد و با آنها نیز خاتمه می?دهد؛ یعنی جهان در آغاز
در اختیار شایسته?ترین بندگان خدا بود و در انتها هم در ید قدرت صالحان روي زمین خواهد بود. 13 احادیث زیادي نیز تصریح
دارند که حکومت الهی آینده روي زمین از سوي فردي از خاندان رسول خدا(ص) بنا می?شود. او از فرزندان علی(ع) و
فاطمه(س) است، و این خاندان و ولی عصر(عج) کلیدهاي حکمت و معدنهاي رحمت الهی?اند. ب) احادیث: برخی از روایات و
احادیث اسلامی به تفسیر آیات مربوط به جهانی شدن اسلام پرداخته?اند که از جمله می?توان به این احادیث اشاره کرد: حدیث
اول: از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمودند: إنّ خلفائی و اوصیائی و حجج الله عللی الخلق بعدي اثنا عشر أوّلهم أخی و آخرهم
ولدي. و قیل: یا رسول الله، صلی?اللَّه علیه و آله، و من أخوك؟ قال: علی بن ابی طالب. قیل: فمن ولدك؟ قال: المهديّ یملأها
قسطا و عدلا کما ملئت جورا و ظلماً و الذي بعثنی بالحقّ نبیّا لولم یبق من الدنیا إلّا یوم واحد لأطال الله ذلک الیوم حتی یخرج فیه
ولدي المهدي فینزل روح الله عیسی بن مریم، علیه?السلام، فیصلّی خلفه و تشرق الأرض بنور ربّها و یبلغ سلطانه المشرق
والمغرب 14 . خلفا و جانشینان من و حجتهاي خدا بر خلق پس از من دوازده نفرند، اول آنان برادرم و آخرشان فرزندم. گفته شد:
اي رسول خدا(ص)، برادرت کیست؟ فرمود: علی بن ابیطالب(ع). سؤال شد: فرزندت کیست؟ فرمود: مهدي که زمین را از قسط و
عدل پر می?سازد؛ همان?سان که از ظلم و جور آکنده شده بود. قسم به آن که مرا به حق به عنوان پیامبر برانگیخت، اگر از عمر
دنیا یک روز باقی مانده باشد، خدا آن را چنان طولانی سازد تا فرزندم مهدي خروج کند. پس از آن عیسی پسر مریم(ع) فرو
خواهد آمد و پشت سرش به نماز می?ایستد و زمین به نور پروردگارش روشن می?شود و حاکمیت او شرق و غرب [زمین] را دربر
می?گیرد. 15 حدیث دوم: همچنین از پیامبر خدا(ص) نقل شده است که: یخرج فی آخر الزمان رجل من ولدي اسمه اسمی و کنیته
ککنیتی یملأ الأرض عدلًا کما ملئت جوراً، فذلک المهدي. 16 در آخرالزمان مردي از فرزندان من قیام می?کند که اسم او همانند
اسم من و کنیه?اش مثل کنیه من است. زمین را از عدل پر سازد؛ چنان که از ظلم پر شده بود و او مهدي است. 17 حدیث سوم:
پیامبر اکرم(ص) در حدیثی دیگر فرمود: المهدي منّی و هو أجلی الجبهه، أقنی الأنف، یملاء الأرض قسطاً و عدلًا کما ملئت جوراً و
ظلماً، یملک سبع سنین. 18 مهدي از من است، چهره?اي نورانی دارد، و بینی?اي خمیده. زمین را از قسط و عدل پر می?سازد.
چنان که از ظلم و جور پر شده بود. حدیث چهارم: و باز آن حضرت می?فرماید: لولم یبق من الدنیا إلاّ یوم واحد لطوّل اللَّه ذلک
الیوم حتّی یبعث رجل منّی (أو من أهل بیتی)، یواطی?ء اسمه اسمی. 19 اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نمانده باشد، خداي تعالی
آن روز را چنان طولانی کند تا در آن روز مردي از من (یا اهل بیتم) قیام کند که اسم او اسم من است. 20 حدیث پنجم: در حدیث
صفحه 46 از 57
دیگري چنین می?خوانیم: إنّ علیّا سأل النبی، صلی اللَّه علیه و آله، أ منّا آل محمد المهدي أم من غیرنا؟ قال رسول الله: بل منّا یختم
اللَّه به کما فتح. 21 علی(ع) از پیامبر(ص) پرسید: آیا مهدي از ما آل محمد است یا غیر ماست؟ رسول خدا(ص) فرمود: بلکه از
ماست. خداوند به سبب او ختم کند (کمال بخشد) چنان که به ما آغاز کرد. 22 این احادیث پنج گانه بر پنج نکته مهم تأکید دارند:
1. اسلام در صدد گسترش خود در گستره جهان است؛ 2. گسترش جهانی اسلام توسط امام زمان(عج) تحقق می?یابد؛ 3. حکومت
امام زمان(عج) یک حکومت جهانی است؛ 4. جهانی شدن اسلامی بر پایه عدل و قسط قرار دارد؛ 5. حکومت جهانی امام
زمان(عج) عمري طویل دارد. اسلام و مبانی فکري و فلسفی جهانی شدن مبانی فکري و فلسفی تمدن و فرهنگ اسلامی، رهاورد
وحی الهی، بعثت انبیا و امامت اولیاست که عقل و فطرت اصیل انسانی بر آن مهر تأیید می?زند. این مبانی ارکان تمدن اسلامی در
چهار قرن گذشته را ساخته و تداوم آن، نوید دهنده جهانی شدن تمدن اسلامی است. برخی از مهم?ترین این مبانی عبارتند از:
فطرت گرایی: توحید نخستین شرط تشرف انسان به اسلام و لازمه ورود به جامعه جهانی اسلام است. از این رو، قرآن با تعابیري
25 و... اهتمام ویژه خود را بر این اصل ابراز کرده است. یکتاپرستی، نقطه » لاإله?إلّاأنا « 24،» لاإله?إلّاهو « 23،» لاإله?الّااللَّه « چون
اشتراك همه انسانهایی است که در جامعه جهانی اسلام مشارکت می?ورزند، و آن، فراگیرترین عامل همگرایی اجتماعی انسانها به
شمار می?رود؛ به همین دلیل، خداوند می?فرماید: فأقم وجهک للدین حنیفاً فطرت اللَّه التی فطر الناس علیها لا تبدیل لخلق اللَّه
ذلک الدین القیّم و لکن أکثر الناس لایعلمون. 26 پس روي خود را متوجه آیین خالص پروردگار کن! این فطرتی است که
خداوند، انسانها را بر آن آفریده؛ دگرگونی در آفرینش الهی نیست، این است آیین استوار؛ ولی اکثر مردم نمی?دانند.
عاقبت?جویی: عاقبت?جویی یعنی فرجام?خواهی، و آخرت?گرایی است که در اندیشه دینی و اسلامی به عنوان اعتقاد به معاد یاد
می?شود. تأکید اسلام بر معاد، به منظور تأسیس یک نظام جهانی است که تا در کنار اعتقاد به مبدأ، بر سرنوشت ساز بودن نقش
این باور (اعتقاد به معاد) در جهت?گیري زندگی فردي، جمعی و جهانی هویدا گردد؛ زیرا، چنین اعتقادي، رفتار اجتماعی را متأثر
می?سازد و آن را تحت کنترل درمی?آورد. قرآن کریم در این باره می فرماید: أفحسبتم أنّما خلقناکم عبثاً و أنّکم إلینا
لاترجعون. 27 آیا چنین پنداشتند که شما را بیهوده آفریده?ایم و هرگز به سوي ما باز نمی?گردید. کرامت انسانی: خداوند انسان را
گرامی داشته است: ولقد کرّمنا بنی آدم. 28 ما آدمی زادگان را گرامی داشتیم. از نظر دین، انسان موجودي هم مادي و هم روحانی
است. از این رو، برنامه جهانی شدن تمدن اسلامی با برنامه جهانی شدن غربی که در پی سلطه بر انسان است، از بنیان متفاوت
است؛ زیرا، اسلام در پی ارج نهادن به انسانهاست، و تنها، به استقلال آگاهانه و آزادانه او از پیام دین می?اندیشد و هرگز درصدد
تحمیل عقیده بر او نیست. با توجه به این سه اصل، برنامه?هاي جهانی اسلام عبارتند از: 1. طبقه?بندي انسانها بر مدار عقیده و
3. طرح و اجراي اصول و حقوق ایمان، نه نژاد و خون و...؛ 2. نفی سلطه?گري و سلطه?پذیري بر اساس قاعده نفی سبیل؛ 29
مشترك براي همه انسانها، اعم از کافر و مسلمان. ساختار نظام جهانی اسلام تحقق ایده جهانی شدن اسلام و قوام آن بر پایه مبانی
فکري و فلسفی، منوط به ارکان و ساختاري مناسب است که برخی از آنها عبارتند از: حاکمیت خداوند سبحان: حاکمیت بر جهان
هستی، تنها از آن خداست، در واقع، اراده الهی بر سراسر گیتی حاکم، و ادامه هستی به مدد و فیض او وابسته است. به بیان دیگر،
جهان و تمامی ارکان و عناصرش در ید قدرت لایزال الهی قرار دارد و هم اوست که انسان را بر سرنوشت خویش حاکم کرده و
اداره جامعه بشري رابه وي سپرده است. یعنی این که، خداوند سبحان، حاکمیت خویش در تدبیر جامعه را به انسان واگذاشته که
آن نیز، تجلی اراده خداست. در حقیقت، حاکمیت خدا بر روي زمین به دست رهبر برگزیده الهی صورت می?گیرد که خود او
نیز، از سوي امت به جایگاه و منصب رهبري دست یافته است. در چنین نظامی، عقلانیت، معنویت و عدالت، جامعه را به جهانی در
مسیر کمال تبدیل می?کند. امامت و رهبري: مهم?ترین ویژگی امامت و رهبري در ساختار نظام جهانی اسلام، برگزیده الهی بودن
است. مولاي متقیان، علی بن ابی طالب(ع) در این باره فرمود: و خلّف فیکم ما خلّفت الأنبیاء فی أممها، إذ لم یترکوهم هملًا، بغیر
صفحه 47 از 57
طریق واضح، ولاعلم قائم. 30 او نیز چون پیامبران امتهاي دیرین براي شما میراثی گذاشت، زیرا که ایشان امت خود را وانگذاردند،
مگر به رهنمون راهی روشن و نشانهاي معیّن. 31 به علاوه، امامت و رهبري از ویژگیهاي دیگري برخوردار است. از جمله: مرکز
وحدت و یک?پارچگی، زعامت معنوي و سیاسی، اساس و پایه فعالیت بشریت، هسته مرکزي نظم اجتماعی، مشروعیت بیعت مردم،
اسوه فردي و جمعی. همچنین، رهبري و امامت در نظام جهانی اسلام، محور و قطب ایدئولوژیک به شمار می?رود. همان گونه که
علی(ع) فرمود: أما واللَّه لقد تقمّصها ابن أبی قحافۀ و إنّه لیعلم أنّ محلّی منها محلّ القطب من الرحی، ینحدر عنّی السیل، ولایرقی
إلیّ الطیر. 32 آگاه باشید! به خدا سوگند که فلان (ابابکر) خلافت را چون جامه?اي بر تن کرد و قطعاً می?دانست که جایگاه من
نسبت به حکومت اسلامی آنان چونان محور است در رابطه با آسیاب. امت واحده: انسانها در نظام جهانی اسلام، در دوران بلوغ و
شکوفایی عقلی و معنوي قرار دارند، و به مرحله والاي تعالی رسیده?اند، و بالفعل از ارزشهاي واقعی انسانی برخور دارند. جامعه
جهانی اسلامی، جامعه?اي همگون و متکامل است، و در آن، استعدادها و ارزشهاي انسانی شکوفا می?گردد. نیازهاي اساسی
فطري برآورده می?شود، از همه ابزارها براي تحقق صلح و عدالت بهره می?گیرند. و به این دلایل است که خداوند در قرآن
می?فرماید: و إنّ هذه أمّتکم أمّۀ واحدة و أنا ربّکم فاتقون. 33 و این امت شما، امت واحدي است و من پروردگار شما هستم؛ پس،
از مخالفت فرمان من بپرهیزید. قانون واحد: حدیث ثقلین، گویاي آن است که راز دست?یابی به سعادت دنیوي و اخروي، پیروي
از قانون خوب (کتاب الله) و مجري خوب (اهل?بیت) است. اگرچه، جامعه بشري از نقصان قانون رنج برده است، ولی رنج فقدان
مجریان صالح، همواره، عمیق?تر بوده است. در تهیه قانونی که در جامعه جهانی اسلام حاکمیت می?یابد، عقل که قادر به ترسیم
حدود و تعیین همه جانبه مسائل انسان نیست، دخالتی ندارد. این قانون، قانون شرع است که از سوي خداوندي که به همه نیازهاي
انسانی آگاهی دارد، نازل شده است. و از این رو، همه جانبه است و کاملًا با فطرت انسانها سازگار است. در دوره تحققق حکومت
جهانی اسلام، قانون تمام و کمال (کامل) اسلام یا در حقیقت، سیستم حقوقی اسلام به اجرا در می?آید، که همه در برابر آن
یکسان?اند، و براي هر شخصی به اندازه توان و استعداد، حقوقی و وظایفی تعیین شده است. ویژگیهاي جهانی?شدن اسلامی
ویژگیهاي نظام جهانی اسلام یا مختصات جهانی شدن اسلامی، با هیچ نظام دیگر قابل مقایسه نیست. در این نظام، جهانی بر پایه
معنویت، عقلانیت، انسانیت، عدالت، امنیت،و... شکل می?گیرد، و از این رو، جامعه?اي است کامل و متعالی. اینک برخی از این
ویژگیها را مرور می?کنیم: عدالت: عدالت در نظام جهانی اسلام، فراگیر، گسترده و عمیق است. و به این جهت، جهانی شدن
اسلامی، به تاریخ سراسر ظلم و جور جهان پایان می?دهد، به ریشه?کنی ستمها و تبعیضها از جامعه بشري می?پردازد و یک نظام
اجتماعی برپایه مساوات و برابري را حکمفرما می?کند. احادیث زیادي به موضوع عدالت در جامعه جهانی اسلام پرداخته?اند. ابو
سعید خدري - از محدثان اهل سنت - از پیامبر(ص) چنین نقل می?کند: أبشّرکم بالمهدي یملأ الأرض قسطاً کما ملئت جوراً و
ظلماً یرضی عنه سکّان السماء و الأرض یقسم المال صحاحاً. فقال رجل: ما معنی صحاحاً؟ قال: بالسویه بین الناس و یملاء قلوب أمۀ
محمد غنی و یسعهم عدله... 34 . شما رابه ظهور مهدي(ع) بشارت می?دهم که زمین را پر از عدالت می?کند، همان گونه که از
جور و ستم پر شده بود. ساکنان آسمانها و زمین از او راضی می?شوند و اموال و ثروتها را طور صحیح تقسیم می?کند. کسی
پرسید: معناي تقسیم صحیح ثروت چیست؟ فرمود: به طور مساوي در میان مردم. (سپس فرمود:) و دلهاي پیروان محمد را از
بی?نیازي پر می?کند و عدالتش همه را فرا می?گیرد. علی عقبه از پدرش چنین نقل می?کند: إذا قام القائم، حکم بالعدل، وارتفع
الجور فی أیّامه، و امنت به السبل، و أخرجت الأرض برکاتها، و ردّ کلّ حقّ إلی أهله... ولایجد الرجل منکم یومئذ موضعاً لصدقته و
لا لبرّه لشمول الغنی جمیع المؤمنین. 35 هنگامی که قائم قیام کند؛ بر اساس عدالت حکم کند، و ظلم و جور در دوران او برچیده
می?شود و راهها در پرتو وجودش امن و امان می?گردد، و زمین برکاتش را خارج می?سازد، و هر حقّی به صاحبش می?رسد...
و کسی موردي را براي انفاق و صدقه و کمک مالی نمی?یابد؛ زیرا همه مؤمنان بی?نیاز و غنی خواهند شد. و در روایتی دیگر
صفحه 48 از 57
آمده است: یملاء اللَّه به الأرض عدلًا و قسطاً بعد ما ملئت ظلماً و جوراً. 35 خداوند به وسیله او (حضرت مهدي) زمین را پر از عدل
و داد می?کند؛ پس از آن که از جور و ستم پر شده باشد. پیشرفت: اطلاعات و صنعت در دوره حکومت جهانی امام عصر(ع) به
آخرین درجه تکامل خود می?رسد؛ به بیان دیگر، در این دوران، هم توسعه علمی و هم توسعه اقتصادي به صورت همه جانبه
اتفاق می?افتد. از این رو، تمام علوم براي دست?یابی به حداکثر پیشرفت و تولیدات به کار می?افتد. احادیثی بر این موضوع اشاره
دارند که از جمله می?توان به موارد زیر اشاره کرد: امام صادق(ع) فرمود: العلم سبعۀ و عشرون حرفاً فجمع ما جائت به الرسل
حرفان، فلم یعرف الناس حتی الیوم غیر الحرفین، فإذا قام قائمنا أخرج الخمسۀ و العشرین حرفاً فبشّرما فی?الناس و ضمّ إلیها الحرفین،
حتّی یبّثها سبعۀ وعشرین حرفاً. 37 علم و دانش بیست و هفت حرف است، تمام آنچه پیامبران الهی براي مردم آورده?اند، دو حرف
بیش نبود و مردم تاکنون جز آن دو حرف را نشناخته?اند، امّا هنگامی که قائم ما قیام کند بیست و پنج حرف (شعبه و شاخه علم)
دیگر را آشکار و در میان مردم منتشر می?سازد، و این دو حرف موجود را هم به آن ضمیمه می?کند تا بیست و هفت حرف کامل
و منتشر شود. در روایت دیگري می?خوانیم: إنّه یبلغ سلطانه المشرق و المغرب و تظهر له الکنوز و لایبقی فی الأرض خراب إلّا
یعمره. 38 حکومت او، مشرق و غرب جهان را فراخواهد گرفت و گنجینه?هاي زمین براي او ظاهر می?شود و در سراسر جهان جاي
ویرانی باقی نخواهد ماند مگر آن را آباد خواهد ساخت. امام باقر(ع) نیز فرمود: إذا قام قائمنا وضع یده علی روس العباد فجمع بها
عقولهم و کملت بها أحلامهم. 39 هنگامی که قائم ما قیام کند دستش را بر سربندگان گذارد و خردهاي آنان را گرد آورد و
رشدشان را تکمیل گرداند. معنویت: معنویت در حکومت جهانی آخرالزمان(عج) در حد اعلی است. در روایتی اوصاف یاران آن
حضرت چنین آمده است: رجال لاینامون اللیل لهم دوي فی صلاتهم کدوي النحل یبیتون قیاماً علی أطرافهم. 40 مردانی که شبها
نمی?خوابند، در نمازشان چنان اهتمامی و تضرعی دارند که انگار زنبوران عسل در کندو وزوز می?کنند، شب را با نگهبانی?دادن
پیرامون خود به صبح می?رسانند. امنیت: در یک حکومت ایده?آل، امنیت شرط توسعه و لازمه پرداختن به معنویت است. در
حدیثی امنیت عصر ظهور چنین توصیف شده است: حتی تمشی المرأة بین العراق إلی الشام لاتضع قدمیها إلّا علی النبات و علی
رأسها زینتها لا یهیجها سبع و لاتخافه. 41 راهها (امن می?شود چندان که) زن از عراق تا شام برود و پاي خود را جز بر روي گیاه
نگذارد. جواهراتش را بر سرش بگذارد هیچ درنده?اي او را به هیجان و ترس نیفکند و او نیز از هیچ درنده?اي نترسد. رضایت:
آسمان و زمین، توأماً از خلافت او ؛» یرضی بخلافته السماوات و الأرض « امام مهدي(ع) آن?گونه بر جهان حکومت می?کنند که
اهل زمین و آسمان از آن ؛» یحبّه أهل السموات و الارض « اظهار رضایت و خشنودي می?کنند. حکومت او حکومتی است که
نتیجه و برکات آن براي همه، حتی مردگان، فرج و گشایش « خوششان می?آید و آن را دوست دارند و حکومتی است که
42 برکت: خدا به واسطه صالحانی که حکومت جهانی را در دست دارند، برکت را بر آنان ارزانی می?کند. در حدیث ». است
می?خوانیم: یتمسحون بسرج الإمام تطلبون بذلک البرکۀ یحفّون به. 43 به زین اسب امام دست می?سایند تا برکت یابند. اطاعت:
اطاعت از امام زمان(عج) در حکومت جهانی?اش، خالص و کامل است. در حدیث آمده است: و یقونه بأنفسهم فی الحروب و
یکفونه ما یرید فیهم. 44 با جانشان امام را در جنگها یاري می?کنند و هر دستوري بدیشان بدهد، انجامش می?دهند. ابزارهاي
جهانی شدن اسلامی نظام جهانی اسلام، براي تحقق خویش، نخست به اصل دعوت و هدایت عمومی و سپس در مواجه با انسانهاي
لجوج به جهاد فی سبیل الله متکی است زیرا: 1. اصل دعوت و هدایت: قرآن در این باره می?فرماید: ما أرسلناك إلّا کافّۀ للناس
بشیراً و ندیراً. 45 ما تو را جز براي بشارت و بیم دادن همه مردم نفرستادیم. و نیز اضافه می?کند: قل یا أیهّا الناس إنّی رسول الله
إلیکم جمیعاً. 46 بگو: اي مردم من فرستاده خدا به سوي همه شما هستم. همچنین، پیامبر گرامی اسلام(ص) رسالت خود را دعوت و
هدایت تمامی مردم دانست و فرمود: ...فإنّی رسول اللَّه إلی الناس کافّۀ لأنذر من کان حیّاً و یحقّ القول علی الکافرین. 47 من پیامبر
خدا بر تمامی بشریت هستم، وظیفه دارم زنده?ها را انذار کنم و هشدار دهم و فرمان عذاب بر کافران مسلم گردد. د ?پی?نوشتها :
صفحه 49 از 57
1 . حسام الدین، واعظ (استاد دانشگاه لیدز انگلستان)، جهانی شدن جهان اسلام و سیاست هاي جهانی، منبع:
ترجمه سعید کوشا، مجله آفتاب، »، اسلام و جهان مدرن «، فرانسیس فوکویاما . WWW.corporatewatch.org heep 2://
4 . ترجمه این آیه و آیات بعدي از ترجمه فارسی قرآن اثر . 3 . سوره قصص ( 28 )، آیه 5و 6 . شماره 14 (فروردین 1381 ) ص 74
آیت?الله ناصر مکارم شیرازي اخذ شده است. 5 . جمعی از سخنرانان، گفتمان مهدویت (سخنرانی گفتمان اول و دوم) (قم: بوستان
کتاب، 1381 ) ص 32 . (سخنرانی آیت?الله محمدهادي معرفت تحت عنوان امام مهدي (عج) در قرآن) 6 . سوره حجر ( 15 )، آیه
. 7 . جمعی از سخنرانان، همان، ص 72 (سخنرانی آیت?الله هاشمی رفسنجانی تحت عنوان حکومت واحد جهانی) 8 .36 - 38
9 . عبد علی بن جمعه العروسی الحویزي (الشیخ الحویزي) تفسیر نورالثقلین، ج 3 (قم: علمیه،بی?تا) ص . سوره توبه ( 9)، آیه 33
11 . جمعی از سخنرانان، همان، ض 104 و 37 (سخنرانی آیت?الله معرفت و سخنرانی . 10 . سوره انبیاء ( 21 )، آیه 105 . 507
.13 . آیت?الله محمد واعظ زاده خراسانی تحت عنوان امام مهدي (عج) در قرآن، سنت و تاریخ). 12 . سوره نور ( 24 )، آیه 55
( جمعی از سخنرانان، همان، ص 38 . (سخنرانی آیت?الله معرفت). 14 . محمدباقر مجلسی، بحارلانوار، ج 51 (بیروت: دارلمعرفه، 304
15 . جمعی از سخنرانان، همان، ص 78 . (سخنرانی علامه مرتضی عسگري تحت عنوان امام مهدي (عج) در احادیث . ص 71 ، ح 12
17 . جمعی از سخنرانان، همان، . اهل سنت). 16 . سبط این جوزي، تذکرة خواص الامه(لبنان: مؤسسه اهل البیت(ع)، 1406 ) ص 377
ص 89 .(سخنرانی علامه عسگري) 18 . یحیی بن الحسن بن الحسین الاسدي الربعی الحلی (ابن بطریق) العمده (قم: مؤسسه الامام
19 . جمعی از سخنرانان، همان، ص 90 .(سخنرانی علامه عسکري). 20 . الربعی الحلی (ابن بطریق) . الصادق (ع)، 1412 ) ص 433
23 . سوره صافات( 37 )،آیه . 21 . جمعی از سخنرانان، همان، ص 91 (سخنرانی علامه عسکري). 22 . همان، ص 92 . همان، ص 434
.28 . 27 . سوره روم ( 30 )، آیه 30 . 26 . سوره بقره( 2)،آیه 163 . 25 . سوره مؤمنون( 23 )، آیه 115 . 24 . سوره نحل( 16 )، آیه 2 .34
( سوره نساء( 4) آیه 141 ) » ولن یجعل اللَّه للکافرین علی?المؤمنین سبیلًا « 29 . این قاعده که از آیه شریفه . سوره اسراء( 17 )، آیه 71
گرفته شده هرگونه سلطه اقتصادي، سیاسی و فرهنگی کافران بر مسلمانان را نفی می?کند. 30 . نهج البلاغه، خطبه اوّل. 31 . ترجمه
33 . سوره . این عبارت نهج البلاغه و عبارت?هاي دیگر، از ترجمه محمد فولادوند انتخاب شده است. 32 . نهج البلاغه، خطبه 3
( 34 . مؤمن بن حسن مؤمن الشبلنجی، نورالابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار (بیروت: الدار العالیه، 405 . مؤمنون ( 23 )، آیه 52
36 . ابو علی فضل بن حسن . 35 . لطف الله الصافی الگلپایگانی، منتخب الاثر (قم: منشورات مکتبۀ الصدر، 1372 ) ص 170 . ص 200
38 . محمدبن علی الصبان، . 37 . محمدباقر مجلسی، همان، ج 52 . ص 336 . طبرسی، اعلام الوري (بیروت: دارالمعرفه، بی?تا) ص 98
.41 . 40 . همان، ص 307 . 39 . محمدباقر مجلسی، همان، ص 328 .140 - اسعاف الراغبین، باب دوم (لبنان: بیروت، 1398 ) ص 141
.43 . 42 . محمد محمدي ري شهري، میزان الحکمه، ج 1 (قم: دارلحدیث، 1416 ) ص 187 . الصافی الگلپایگانی، همان، ص 474
47 . علی احمدي میانجی، مکاتیب الرسول، مکاتیب . 46 . سوره اعراف ( 7)، آیه 158 . همان. 44 . همان. 45 . سوره سبأ( 34 )، آیه 28
. 50 . سوره بقره ( 2)، آیه 19 . 49 . سوره توبه ( 9)، آیه 73 . 48 . سوره انفال ( 8)، آیه 61 . الرسول (بیروت، دارالمهاجر، بی?تا)ص 90
. 51 . همان، آیه 191
نور حضرت فاطمه(س)
درباره درخشندگی باطن پاك و جان تابناك حضرت فاطمه(س) همین بس که خدا او را از نور عظمت خود آفرید و پرتو روحش،
آسمانها و زمین را روشن ساخت. جابر از امام صادق(ع) پرسید: چرا حضرت فاطمه(س) زهرا نامیده شد؟ امام ششم فرمودند: چون
خداي، عزّوجلّ، وي را از نور عظمت خویش خلق نمود و هنگامی که آن روح مطهر درخشید آسمانها و زمین به نورش روشن
گردید و پوشش و پرده?اي چشمهاي فرشتگان را فرا گرفت و ملائکه در پیشگاه پروردگار به سجده افتادند و عرضه داشتند:
صفحه 50 از 57
پروردگارا این چه نوري است؟! خدا به آنها وحی فرمود: این نوري از نور من است. نیز از پیامبر اسلام(ص) روایت شده که
فرمودند: نور فاطمه(س) پیش از آفرینش زمین و آسمان خلق شده است. برخی از مردم پرسیدند: اي پیامبر خدا، مگر فاطمه انسیه
نیست و آیا او از نوع بشر نمی?باشد؟ حضرت فرمودند: فاطمه حوراء انسیه است. گفتند: اي پیامبر خدا، چگونه او حوراء انسیه
است؟ رسول اکرم جواب دادند: خداي، عزّوجلّ، قبل از خلقت آدم، او را در عالم ارواح از نور خویش آفرید. اسماء دختر عمیس
گوید: رسول خدا(ص) به من فرمودند: إنّ فاطمۀ خلقت حوریّۀ فی صورة انسیّۀ. حضرت زهرا(س) حوریه?اي می?باشد که به
سیماي انسان آفریده شده است.
گزارشی از یک کتاب
مکیالالمکارم فی فوائد الدعاء للقائم، 2 جلد نویسنده: سیدمحمد تقی موسوي اصفهانی مترجم: سیدمهدي حائري قزوینی ناشر: دفتر
تحقیقات و انتشارات بدر چاپ: دوم، 1372 مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم یکی از کتابهاي ارزشمند شیعه، نوشته آیتاللّه
سیدمحمد تقی موسوي اصفهانی ( 1348 1301 ق) است که به قصد اداء حق حضرت بقیۀاللّه که حقش بر گردن ما افزونتر از
همه مردم است و احسانش بیشتر و بهتر از همه شامل حال خلق میشود و نعمتها و منتها بر ما دارد به رشته تحریر درآمده است.
اصل کتاب به زبان عربی است و مؤلف در مقدمه مینویسد: چون ما نمیتوانیم حقوق آن حضرت را ادا نماییم و شکر وجود و
فیوضاتش را آنطور که شایسته است به جا آوریم بر ما واجب است آن مقدار از اداي حقوق آن حضرت را که از دستمان ساخته
است انجام دهیم... بهترین امور در زمان غیبت آن حضرت، انتظار فرج آن بزرگوار و دعا کردن براي تعجیل فرج او و اهتمام به
آنچه مایه خشنودي آن جناب و مقرب شدن در آستان اوست میباشد. در باب هشتم کتاب ابواب الجنات فی آداب الجمعات
هشتاد و چند فایده از فوائد دنیوي و اخروي دعا کردن براي فرج آن حضرت را ذکر کردم؛ سپس به فکر افتادم کتاب جداگانهاي
در این باره بنگارم که آن فوائد را دربرگیرد و به نظم جالبی آن را به رشته تحریر درآورم؛ ولی حوادث زمان و رویدادهاي دوران
و ناراحتیهاي پی در پی مانع از انجام کار شد تا این که کسی را در خواب دیدم که با قلم و سخن نتوان او را توصیف نمود؛ یعنی
این کتاب را » : مولی و حبیب دل شکستهام و امامی که در انتظارش هستیم. او را در خواب دیدم که با بیانی روحانگیز چنین فرمود
همچون تشنهاي از خواب بیدار و در پی اطاعت .« بنویس و عربی هم بنویس و نام آن را بگذار مکیالالمکارم فی فوائد الدعاء للقائم
امرش شدم ولی توفیق یاریم نکرد تا این که در سال 1330 ق به مکه معظمه سفر کردم و چون آنجا را وبا گرفت با خداوند،
عزّوجلّ، عهد بستم که هرگاه مرا از مهلکه نجات دهد و بازگشتم را به سوي وطن آسان گرداند تألیف این کتاب را شروع کنم. و
در « بهشتی، بالابلند و عالیمرتبه که ثمراتش در دسترس و نزدیک به فهم است » به این ترتیب مؤلف وفاي به عهد نمود و کتابی
اختیار دوستداران حضرت مهدي(ع) قرار داد تا مایه تذکر متذکران و عمل عاملان شود. بخش اول کتاب اختصاص دارد به شناخت
امام زمان(ع) از طریق دلایل عقلی و نقلی که مؤلف نقل حدیث را در این بخش منحصر به ذکر روایات متواتر از اصول کافی
ثقۀالاسلام محمدبن یعقوب کلینی کرده است و در بخش دوم به اثبات امامت حضرت حجۀبنالحسن العسکري(ع) پرداخته و در
پایان این بخش مینویسد: چون این مطلب [اثبات امامت] را دانستی باید گفت که امامت مولا و سید ما حجۀبنالحسن العسکري
صاحبالزمان(ع) به هر دو راه (نص و معجزه) به وسیله روایات متواتره ثابت است که در دو فصل قسمتی از آنها را میآوریم تا این
کتاب خالی از دلیل نباشد. ایشان در فصل اول به ذکر شش حدیث متواتر که بهطور خصوص به امامت آن حضرت دلالت دارند
اکتفا و بیان میکند که: ثقه جلیل شیخ علی بن محمد بن علی الخزّاز قمی در کتاب کفایۀ الاثر فی النص علی الأئمّۀ الإثنی عشر
یکصد و هفتاد حدیث از طریق شیعه و سنی روایت کرده که همه آنها به امامت حضرت قائم منتظر(ع) تصریح دارد. وي در فصل
دوم اندکی از روایات مربوط به معجزات و کرامات متواتر مولا را نقل میکند که در خانه اگر کسی است یک حرف بس است.
صفحه 51 از 57
بخش سوم کتاب قسمتی از حقوق و مراحم آن حضرت نسبت به شیعیان را دربردارد که به ذکر عناوین آن اکتفا میکنیم. 1. حق
وجود و هستی؛ 2. حق بقا در دنیا؛ 3. حق قرابت و خویشاوندي پیغمبر(ص)؛ 4. حق منعم بر متنعم؛ 5. حق پدر بر فرزند؛ 6. حق آقا
و ارباب بر بنده؛ 7. حق عالم بر متعلم؛ 8. حق امام بر رعیت. بخش چهارم کتاب به درج الفبایی آن دسته از جهات و خصوصیات
امام زمان(ع) اختصاص دارد که موجب دعا براي ایشان است. به گفته مؤلف اموري در این بخش بیان شده که اگر یکی از آنها در
کسی یافت شود بر ماست که براي او به حکم عقل یا شرع یا فطرت انسانی و یا خوي حیوانی دعا کنیم، در صورتی که تمام این
امور در وجود مقدس امام زمان(ع) جمع است. مرحوم آیتاللّه موسوي اصفهانی بخش پنجم و آخرین بخش کتاب را با عنوان
مقصود اصلی تألیف خود دانسته و ذکر میکند: البته منظور این نیست که تمام آثار و « بیان نتایج خوب حاصل از دعا براي فرج »
فوائدي که ذکر میکنیم مربوط به این عمل (دعا) میدانیم و نیز نمیتوان گفت که فوائد این دعاي منحصر در همین مطالبی است
که میآوریم بلکه چه بسا کسی در احادیث و روایات جستوجو کند و اضافه بر آنچه آوردهام، مطالبی بیابد که آنچه ندانستهام
بیشتر از آن است که دانستهام و آنچه نگاشتهام از برکات آقا و مولایم حضرت صاحب الزمان(ع) است. در این بخش نویسنده
نخست فهرستی از آثار و فوائد و ویژگیهایی را که بر دعا کردن براي فرج حضرت مترتب است برمیشمارد و سپس بهطور
مشروح با ذکر دلایل عقلی و نقلی به اثبات یکایک این آثار و فوائد آنها به شرح زیر میپردازد: 1. اجابت فرمایش حضرت
2. سبب زیاد شدن نعمتها است؛ 3. اظهار محبت قلبی؛ ؛« و بسیار دعا کنید براي تعجیل فرج که فرج شما در آن است » :( ولیعصر(ع
4. نشانه انتظار؛ 5. زنده کردن امر ائمه اطهار(ع)؛ 6. مایه ناراحتی شیطان لعین؛ 7. نجات یافتن از فتنههاي آخرالزمان؛ 8. اداء قسمتی
. از حقوق آن حضرت است (که اداء حق هر صاحب حقی واجبترین امور است)؛ 9. تعظیم خداوند و دین خداوند است؛ 10
حضرت صاحب الزمان(ع) در حق او دعا میکند؛ 11 . شفاعت آن حضرت در قیامت شامل حال او میشود؛ 12 . شفاعت
. پیغمبر(ص) انشاءاللّه شامل حالش میشود؛ 13 . امتثال امر الهی و طلب فضل و عنایت او است؛ 14 . مایه استجابت دعا میشود؛ 15
. اداء اجر رسالت است؛ 16 . مایه دفع بلا است؛ 17 . سبب وسعت روزي است انشاءاللّه؛ 18 . باعث آمرزش گناهان میشود؛ 19
تشرف به دیدار آن حضرت در بیداري یا خواب؛ 20 . رجعت به دنیا در زمان ظهور آن حضرت؛ 21 . از برادران پیغمبر(ص) خواهد
بود؛ 22 . فرج مولاي ما حضرت صاحب الزمان(ع) زودتر واقع میشود؛ 23 . پیروي از پیغمبر و امامان صلوات اللّه علیهم اجمعین
خواهد بود؛ 24 . وفاي به عهد و پیمان خداوندي است؛ 25 . آثار نیکی به والدین براي دعا کننده حاصل میگردد؛ 26 . فضیلت
رعایت و اداء امانت برایش حاصل میشود؛ 27 . زیاد شدن اشراف نور امام(ع)، در دل او؛ 28 . طولانی شدن عمر انشاءاللّه تعالی؛
. 29 . تعاون و همکاري در کارهاي نیک و تقوي؛ 30 . رسیدن به نصرت و یاري خداوند و پیروزي بر دشمنان به کمک خداوند؛ 31
هدایت به نور قرآن مجید؛ 32 . نزد اصحاب اعراف معروف میگردد؛ 33 . به ثواب طلب علم نائل میشود انشاءاللّه؛ 34 . از
عقوبتهاي اخروي انشاءاللّه در امان میماند؛ 35 . هنگام مرگ به او مژده میرسد و با او به نرمی رفتار میشود؛ 36 . این دعا اجابت
دعوت خدا و رسول (ص) است؛ 37 . با امیرالمؤمنین(ع) و در درجه آن حضرت خواهد بود؛ 38 . محبوبترین افراد نزد خداوند
خواهد بود؛ 39 . عزیزترین و گرامیترین افراد نزد پیغمبر(ص) میشود؛ 40 . انشاءاللّه از اهل بهشت خواهد بود؛ 41 . دعاي
پیغمبر(ص) شامل حالش میگردد؛ 42 . کردارهاي بد او به کردارهاي نیک مبدل شود؛ 43 . خداوند متعال در عبادت او را تأیید
فرماید؛ 44 . انشاءاللّه با این دعا عقوبت از اهل زمین دور میشود؛ 45 . ثواب کمک به مظلوم را دارد؛ 46 . ثواب احترام به بزرگتر
و تواضع نسبت به او را دارد؛ 47 . پاداش خونخواهی مولاي مظلوم شهیدمان حضرت ابیعبداللّه الحسین(ع) را دارد؛ 48 . شایستگی
دریافت احادیث ائمه اطهار(ع) را مییابد؛ 49 . نور او براي دیگران نیز روز قیامت درخشان میگردد؛ 50 . هفتاد هزار نفر از
گنهکاران را شفاعت میکند؛ 51 . دعاي امیرالمؤمنین(ع) در حق او روز قیامت؛ 52 . بیحساب داخل بهشت شدن؛ 53 . در امان
بودن از تشنگی روز قیامت؛ 54 . جاودان بودن در بهشت؛ 55 . مایه خراش روي ابلیس و مجروح شدن دل او است؛ 56 . روز قیامت
صفحه 52 از 57
هدیههاي ویژهاي دریافت میدارد؛ 57 . خداوند عزوجل از خدمتگزاران بهشت نصیبش فرماید؛ 58 . در سایه گسترده خداوند قرار
گرفته و رحمت بر او نازل میشود مادامی که مشغول آن دعا باشد ؛ 59 . پاداش نصیحت مؤمن را دارد؛ 60 . مجلسی که در آن
براي حضرت قائم(ع) دعا شود، محل حضور فرشتگان گردد؛ 61 . دعا کننده مورد مباهات خداوند شود؛ 62 . فرشتگان براي او طلب
آمرزش میکنند؛ 63 . از نیکان مردم پس از ائمه اطهار(ع) میشود؛ 64 . این دعا اطاعت از اولیالامر است که خداوند اطاعتشان
را واجب ساخته است؛ 65 . مایه خرسندي خداوند عزوجل میشود؛ 66 . مایه خشنودي پیغمبر(ص) میگردد؛ 67 . این دعا
. خوشایندترین اعمال نزد خداوند است؛ 68 . از کسانی خواهد بود که خداوند در بهشت به او حکومت دهد انشاءاللّهتعالی؛ 69
. حساب او آسان میشود؛ 70 . این دعا در عالم برزخ و قیامت مونس مهربانی خواهد بود؛ 71 . این عمل بهترین اعمال است؛ 72
باعث دوري غصهها میشود؛ 73 . دعاي هنگام غیبت بهتر از دعاي هنگام ظهور امام(ع) است؛ 74 . فرشتگان دربارهاش دعا میکنند؛
75 . دعاي حضرت سیدالساجدین(ع) که نکات و فوائد متعددي دارد شامل حالش میشود؛ 76 . این دعا تمسک به ثقلین (کتاب
و عترت) است؛ 77 . چنگ زدن به ریسمان الهی است؛ 78 . سبب کامل شدن ایمان است؛ 79 . مانند ثواب همه بندگان به او
میرسد؛ 80 . تعظیم شعائر خداوند است؛ 81 . ثواب کسی را دارد که در رکاب پیغمبر(ص) شهید شده؛ 82 . ثواب کسی را دارد که
زیر پرچم حضرت قائم(ع) شهید شده؛ 83 . ثواب احسان به مولاي ما حضرت صاحبالزمان(ع) را دارد؛ 84 . در این دعا ثواب
. گرامی داشتن عالم هست؛ 85 . پاداش گرامی داشتن شخص کریم را دارد؛ 86 . در میان گروه ائمه اطهار(ع) محشور میشود؛ 87
درجات او در بهشت بالا میرود؛ 88 . از بدي حساب در روز قیامت در امان ماند؛ 89 . نائل شدن به بالاترین درجات شهدا روز
قیامت؛ 90 . رستگاري به شفاعت فاطمه زهرا(ع). پایان بخش جلد اول کتاب فصلی است متضمن بیان ده خصوصیت که موجب
برآورده شدن حاجت مؤمنان میشود. شروع جلد دوم کتاب (بخش ششم) مشتمل است بر اوقات و حالات تأکید شده براي دعا در
39 عنوان و همچنین اماکن هشتگانهاي که دعا در آنها بیشتر تأکید شده است. بخش هفتم کتاب بر سه مقصد مشتمل است: در
مقصد اول بیست بند به منظور یادآوري مطالبی که سزاوار است پیش از شروع به مقصود توجه داده شوند ذکر شده و در لابهلاي
آنها به آیات قرآن و روایات متقن استناد گردیده است. مقصد دوم به چگونگی دعا براي تعجیل فرج و ظهور آن حضرت(ع)
آشکارا یا به کنایه و به زبان دعا در بیست فراز اشاره دارد. و مقصد سوم نیز ذکر بعضی از دعاهاي روایت شده از امامان معصوم(ع)
است. و بخش هشتم در بیان 80 تکلیف از تکالیف بندگان نسبت به آن حضرت است که عمل بدانها مایه نزدیک شدن به آن
جناب و سرور حضرت ایشان میگردد و این تکالیف عبارتند از: 1. به دست آوردن شناخت صفات و آداب آن جناب؛ 2. رعایت
. ادب نسبت به یاد امام(ع)؛ 3. محبت امام عصر بهطور خاص؛ 4. محبوب نمودن او در میان مردم؛ 5. انتظار فرج و ظهور امام(ع)؛ 6
اظهار اشتیاق به دیدار آن حضرت(ع)؛ 7. ذکر مناقب و فضائل آن حضرت(ع)؛ 8. اندوهگین بودن مؤمن از فراق آن حضرت(ع)؛
9. حضور در مجالس فضایل و مناقب آن حضرت(ع)؛ 10 . تشکیل مجالس ذکر مناقب و فضائل آن حضرت(ع)؛ 11 و 12 سرودن و
خواندن شعر در ذکر فضائل آن حضرت(ع)؛ 13 . قیام هنگام شنیدن نام آن حضرت(ع)؛ 14 و 15 و 16 . گریستن و گریانیدن و... بر
فراق آن حضرت(ع)؛ 17 . درخواست معرفت امام عصر(ع) از خداوند؛ 18 . تداوم بر دعاي به آن حضرت(ع)؛ 19 . مداومت کردن بر
خواندن دعا، براي آن حضرت(ع)؛ 20 . دعا در زمان غیبت آن حضرت(ع)؛ 21 . شناختن علامتهاي ظهور آن حضرت(ع)؛ 22 . تسلیم
بودن و عجله نکردن در امر فرج آن حضرت(ع)؛ 23 . صدقه دادن به نیابت آن حضرت(ع)؛ 24 . صدقه دادن به قصد سلامتی آن
حضرت(ع)؛ 25 و 26 . حج رفتن به نیابت و فرستادن نایب از طرف آن حضرت(ع)؛ 27 و 28 . طواف بیتاللّه الحرام به نیابت و فرستادن
نایب از طرف آن حضرت(ع)؛ 29 . زیارت مشاهد رسول اکرم و ائمه معصومین(ع)؛ 30 . استحباب نیابت و زیارت از سوي آن
حضرت(ع)؛ 31 . سعی در خدمت کردن به آن حضرت(ع)؛ 32 . اهتمام ورزیدن به یاري آن حضرت(ع)؛ 33 . تصمیم قلبی بر یاري
. آن حضرت(ع)؛ 34 . تجدید بیعت در فرائض، روزها و هر جمعه با آن حضرت(ع)؛ 35 . صله به وسیله مال با آن حضرت(ع)؛ 36
صفحه 53 از 57
صله شیعیان و دوستان صالح ائمه(ع) به وسیله مال؛ 37 . خوشحال کردن مؤمنین؛ 38 . طلب خیر براي آن حضرت(ع)؛ 39 . زیارت و
سلام کردن در هر مکان با آن حضرت(ع)؛ 40 . دیدار مؤمنین صالح و شیعیان مخلص آن حضرت(ع)؛ 41 . درود فرستادن بر آن
حضرت(ع)؛ 42 . هدیه ثواب نماز به آن حضرت(ع)؛ 43 . هدیه نماز مخصوص به هر یک ائمه(ع)؛ 44 . هدیه نماز به آن
حضرت(ع)؛ 45 . اهداء قرائت قرآن به آن حضرت(ع)؛ 46 . توسل و طلب شفاعت از خداوند به وسیله آن حضرت(ع)؛ 47 . عرضه
کردن خواستها و حاجات به آن حضرت(ع)؛ 48 . دعوت مردم به آن حضرت(ع)؛ 49 . رعایت حقوق آن حضرت(ع)؛ 50 . خشوع
دل هنگام یاد آن حضرت(ع)؛ 51 . عالم باید علمش را آشکار سازد؛ 52 . تقیه کردن از اشرار؛ 53 . صبر کردن بر اذیت و تکذیب؛
54 . درخواست صبر از خداي تعالی؛ 55 . سفارش همراهان به صبر در زمان غیبت آن حضرت(ع)؛ 56 . عدم شرکت در مجالسی که
. نام آن حضرت را مسخره میکنند؛ 57 . تظاهر کردن با ستمگران و اهل باطل؛ 58 . ناشناس ماندن و پرهیز از شهرت یافتن؛ 59
تهذیب نفس؛ 60 . اتفاق و اجتماع بر نصرت آن حضرت(ع)؛ 61 . متفق شدن بر توبه واقعی و بازگردان حقوق به صاحبان آنها؛
62 و 63 . پیوسته به یاد او بودن و به آدابش عمل کردن؛ 64 . دعا براي جلوگیري از نسیان یاد آن حضرت(ع)؛ 65 . خاشع بودن بدن
در هنگام یاد آن حضرت(ع)؛ 66 . مقدم داشتن خواسته آن حضرت(ع) بر خواسته خود؛ 67 . احترام کردن نزدیکان و منسوبین به آن
حضرت(ع)؛ 68 . بزرگداشت اماکنی که به قدوم آن حضرت(ع) زینت یافتهاند؛ 69 و 70 . وقت ظهور را تعیین نکردن و وقت گذاران
را تکذیب کردن؛ 71 . تکذیب کردن مدعیان نیابت خاصه در زمان غیبت کبراي آن حضرت(ع)؛ 72 . درخواست دیدار آن
حضرت(ع)؛ 73 . اقتدا کردن و تأسی جستن به اخلاق و اعمال آن حضرت(ع)؛ 74 . حفظ زبان به غیر از یاد خدا؛ 75 . خواندن نماز
آن حضرت(ع)؛ 76 . گریستن در مصیبت مولایمان امام حسین(ع)؛ 77 . زیارت قبر مولایمان حضرت امام حسین(ع)؛ 78 . بسیار لعنت
کردن بنیامیه در آشکار و پنهان؛ 79 . اهتمام در اداي حقوق برادران دینی؛ 80 . مهیا کردن سلاح و اسب در انتظار ظهور آن
حضرت(ع). مطالعه این کتاب را به همه منتظران حضرت مهدي(ع) و کسانی که میخواهند بیش از پیش یاد و نام آن حضرت در
. زندگیشان جاري باشد توصیه میکنیم. پینوشت : 1 .سوره شوري( 42 )، آیه 23
درباره